1. Informatie

Voorstelling: Première' Kruistocht in Spijkerbroek'
Datum: 29 september 2018                                               
Theater: Zaantheater
Lokatie: Zaandam
Uitvoering: NJMT Zaandam

Creatives:

Naar het boek van: Thea Beckman | Script: Marc Veerkamp | Liedteksten: Allard Blom | Muziek: Jeroen Sleyfer

Regie: Mark van Haasteren | Oorspronkelijke regie: Rogier van de Weerd | Regie assistent: Terence van der Loo

Choreografie: Ashley Veldhuyzen | Choreografie assistent: Linda Kok | Algehele leiding NJMT: Joanna Woud

Zakelijke leiding NJMT: Thomas Moesker | Uitvoerend producent: Lonneke Tolman | Producent: Michiel Morssinkhof

 

Toegangsbewijs: bewaard

Recensie:

https://musicalreports.nl/2018/10/04/kruistocht-in-spijkerbroek-wederom-musical-award-waardig/

https://www.deleest.nl/theater/kruistocht-in-spijkerbroek-7-nationaal-jeugd-musical-theater/

https://www.trouw.nl/home/aanstekelijke-kruistocht-in-spijkerbroek-~a9395773/

 

Precies 10 jaar geleden in 2008, gaf NJMT, Nationaal Jeugd Musical Theater, tientallen succesvolle voorstellingen van Kruistocht in Spijkerbroek, naar één van de beroemdste boeken uit de Nederlandse jeugdliteratuur, Kruistocht in Spijkerbroek van Thea Beckman. Destijds werd de voorstelling lovend ontvangen en genomineerd voor 6 musical awards. NJMT bracht de musical op een eigentijdse manier met een vast aantal volwassen,  professionele acteurs en een groep jongeren van het NJMT. Nu brengt NJMT de musical Kruistocht in Spijkerbroek opnieuw op het toneel, waarbij er een aantal elementen veranderd zijn ten opzichte van de voorstellingen in 2008. Zo is de musical sneller geworden, mist er een musicalnummer en is er veel aandacht besteed aan de verlichting.

 

II             Vorm

Vormgeving: De musical speelt zich af op het toneel, slechts met enkele verplaatsbare kooien. De vormgeving van de voorstelling doet een beroep op je fantasie. Simpel vormgegeven skylines, minimalistisch geschilderde achtergrond als berg of daken van huizen, een vijftal houten kooien met een simpele opbouw, die op en af worden gereden en zo voor een vloeiende beweging zorgen. Deze kooien zijn afwisselend een schip, gevangenis, kasteel van Genua en dorp. Af en toe zien we plaatsnamen voorbijkomen . De tijdmachine is niet meer dan een verlicht douchegordijn, maar het heeft zijn functie . De kostuums die de kinderen dragen, zijn afgedragen, oud versleten en volgens de tijd waarin het speelt. De rijkere mensen en de mensen die de kruistocht leidden, dragen duurdere kleding om hun functie aan te geven. De grote leider van het gezelschap, de man die de kinderen naar Jeruzalem moet brengen, draagt als een god witte heldere kleding, om aan te geven dat hij onbesmet en betrouwbaar is. Alleen Dolf draagt kleding van deze tijd, een jeans met shirt, omdat hij vanuit een andere tijd (nu) naar de kruistocht is gestuurd.

Verlichting: De algemene verlichting is afwisselend in blauw-groenkleuren en rood-oranje. Deze kleuren geven de sfeer van de akte aan. Bij rood-oranje licht was er sprake van gevechten, spanning en gevaar. De blauw-groene lichten zorgden voor ontspanning en op rustiger momenten binnen de Kruistocht.  De verlichting is soms gecentreerd op de persoon die op dat moment de aandacht op zich gevestigd moet krijgen.

Koorzang: Veelal werd er gezamenlijk gezongen, door de kinderen die in de kruistocht meelopen. De hoofdrolspelers zongen zelf ook een persoonlijk lied, die het gevoel van dat moment moest overbrengen. Dit waren meestal de zwaardere nummers. Als de groep als één geheel zong, werd je als het ware meegenomen in het stuk en voelde je je één met de groep.

Nummers: De liedjes komen geregeld terug tijdens de musical. Hierdoor krijg je het gevoel goed in de verhaallijn te zitten. Een van de nummers die telkens terugkomt is 'Dood of levend' en 'Nicolaas'.

 

Danstechniek: De dans was musicaldans. De kinderen van de kruistocht maakten met elkaar een simpele dans tot één geheel. Bij de ontvoering van een aantal kinderen werd de dans grimmiger en stelden de dansers wolven voor, die de kinderen hielpen ontsnappen. Deze dans was sneller, de muziek harder en de bewegingen als die van dieren.

 

III            Inhoud

Het verhaal

 

Kruistocht in Spijkerbroek gaat over een jonge puber Dolf, die bij zijn moeder op het laboratorium zijn huiswerk moet maken en daar voor de nodige overlast zorgt, omdat hij steeds met zijn vlog bezig is. De laboratorium-collega’s van zijn moeder willen een aap naar het verleden sturen met een soort teletijdmachine en halen Dolf over om als mens naar een andere tijd te reizen. Het lijkt het hem heel gaaf om zelf te gaan en zodoende een zeer interessante vlog te laten zien aan zijn volgers en zo belandt Dolf bij de Kinderkruistocht. De kinderen volgen Nicolaas, die van God de instructie heeft gekregen naar Jeruzalem te trekken, onder begeleiding van monniken Dom Anselmus en Don Johannes. Dolf moet op het juiste moment op dezelfde plaats staan waar hij ook terecht is gekomen om weer naar zijn eigen tijd terug te reizen, maar op dat moment staat Willem op zijn plek en wordt Willem naar de 21e eeuw teruggebracht. Dolf ziet geen andere mogelijkheid dan met de groep kinderen mee te gaan en hopen dat zijn moeder een manier vindt om Dolf weer terug te krijgen in de 21e eeuw. Dolf maakt al gauw vrienden binnen de groep, maar loopt ook tegen vele problemen aan. Dolf merkt dat het Nicolaas en zijn gevolg niet aan eten ontbreekt, terwijl de kinderen honger lijden, ziek worden en vaak sterven. Hij komt op voor de kinderen en krijgt het voor elkaar meer te rusten en voor eten te zorgen. Ze kloppen aan bij een bakker en biedt deze zijn mobiel aan in ruil voor honderden broden voor de kinderen. Uiteraard weet de bakker niet wat hij ziet en ook vinden sommige groepsgenoten, ondanks de sympathie voor Dolf, het een duivels apparaat.   Dolf kan het niet voorkomen dat er veel kinderen sterven, ook een jonge afgezant van een koning. Hij sterft aan blindedarmontsteking. Met de wetenschap van toen, was het niet mogelijk om alle zieken te redden. Maar zijn goede daden vallen niet bij iedereen in goede aarde. En zo blijkt het gevaar zowel van buiten te komen als in de kruistocht zelf te zitten. Dolf heeft vroeger met vuur gespeeld en heeft daar een behoorlijk litteken aan overgehouden in de vorm van een roos. Juist dat litteken zien een aantal reizigers en ook de monniken als een teken van God en zien dat Dolf gestuurd is door God om de kinderen te begeleiden naar Jeruzalem. In Genua wacht hen een nare verrassing. Ze mogen Genua niet in, een stad van de Rijken om verder te reizen naar Jeruzalem. Dom Anselmus probeert kinderen

aan Genua te verkopen in ruil om met de rest verder te trekken. Iedereen schrikt en is tegen, maar er moeten 15 kinderen in Genua worden opgesloten. Dolf en de groep oudsten verzinnen een plan om als wolf verkleed alle 15 kinderen te redden. Bij het water voor Jeruzalem aangekomen moet Nicolaas zich tot God wenden om het water te splijten om de kinderen naar Jeruzalem te laten komen. Het water doet niks en op aandringen van Dom Anselmus probeert Nicolaas het nogmaals. Dan komt de aap uit de mouw en gebeurt waar Dolf al voor gewaarschuwd had, er komen schepen die alle achtduizend kinderen zullen meenemen voor de kinderslavenhandel. Net op tijd kunnen ze Dom Anselmus overmeesteren en zullen de kinderen met de monniken weer worden thuisgebracht. Willem keert plotseling terug inclusief zonnebril, krijt en een zaklampje en geeft het bericht aan Dolf dat hij naar het stadscentrum moet gaan naar de gemarkeerde plek om terug te reizen naar de 21e eeuw. Met veel extra kennis keert Dolf als een ander mens terug naar de 21e eeuw waar zijn moeder hem opwacht.

Een conflict in de voorstelling is als Nicolaas genoeg eten heeft, zelfs te veel en de kinderen van de kruistocht niks hebben en van dorst en honger sterv en. Dolf valt Nicolaas hierop aan. Hier valt meteen het karakterverschil op tussen Nicolaas en Dolf. Nicolaas is egoïstisch en denkt aan zijn eigen hachje en aan geld . Dolf daarentegen denkt om de kinderen en niet eens aan zichzelf. Hij geeft zelfs zijn drinken en een stukje brood aan een jongetje die er slecht aan toe is.

Een ander conflict is met Dom Anselmus en Dolf. Dom Anselmus wil een deel van de kinderen aan Genua verkopen, zodat ze hun reis door Genua mogen vervolgen. Dolf kan hier niks tegen doen en 15 kinderen worden weggevoerd. Dolf verzint hierop een plan om als wolf verkleed de kinderen te gaan redden, wat gelukkig ook succesvol is.

Het laatste conflict is wederom met Dom Anselmus. Dom Anselmus heeft alle 8000 kinderen verkocht als slaven. Er staan al schepen op hun te wachten maar gelukkig kan Dolf met hulp van de anderen hem overmeesteren, waardoor de kinderen gered zijn.

Uit deze conflicten blijkt telkens weer dat het goede overwint. Dolf wil alleen goed doen voor de kinderen, zodat ze veilig en gezond aankomen. Hij probeert er alles aan te doen om dit voor elkaar te krijgen, wat hem uiteindelijk grotendeels ook lukt. Een aantal sterfgevallen kan hij helaas niet voorkomen, die kinderen zijn gestorven door honger, ziekte en niet genoeg drinken.  Het slechte krijgt zijn verdiende loon. Dom Anselmus wordt vastgezet door de groep en kan geen schade meer aanrichten.  Een goede monnik die ook meereist met de groep, zal de kinderen weer veilig naar huis brengen.

Je leeft heel erg mee met Dolf. Hij verkeert in een onmogelijke situatie. Eerst gewoon een vlogger uit de 21e eeuw en vervolgens via de teletijdmachine neergezet in de middeleeuwen.  Waar hij eerst een echte puber bleek te zijn, verandert Dolf hier in een zorgzame vriendelijke, goed doordenkende jongen, die het beste voorheeft met alle kinderen en het hart heeft op de goede plek. Ook leef je erg mee met een aantal kinderen uit het stuk die doodgaan.

 

 

 

Cast:

1. Jeruzalemcast
2. Genuacast

De cast van Kruistocht in Spijkerbroek bestaat uit 5 professionele acteurs, 10 semi-professionele acteurs (stagiaires) en twee cast van elk 55 kinderen en tieners in de leeftijd van 8- 18 jaar.

De belangrijkste acteurs/actrices van het stuk:

Rein van Duivenboden

Dolf Wega

Femke Bouma

Ilse Wega, Nora, Contessa

Erik Pielaat

Dr. Dom Anselmus, Dr. Simiak

Bram Ven

Dom Johannis, Dr. Kneveltoer

Merijn Oerlemans

Leonardo, 2e Dom Anselmus

De acteurs staan elke voorstelling op het podium met 60 leerlingen van het NJMT, die na een zorgvuldige auditie en hard werken, deze voorstelling uitvoeren.

De rol van Dolf wordt gespeeld door Rein van Duivenbode, die bekend werd als zanger van Mainstreet en als acteur in bijvoorbeeld de film Hart beat en serie ‘De Spa’. Hij speelt de puber Dolf best goed. Zijn zang is niet altijd zuiver en klinkt zeker in de eerste akte wat vlak. Naar mijn het idee komt Rein beter in zijn rol door het stuk heen, zoals bij het duet met zijn moeder (Femke Bouma).

 

Femke Bouma, speelt de moeder van Dolf. Zij speelt samen met  Marc-Peter van der Maas een stelletje.  Veel spelers spelen hoe langer ze spelen, beter.

Dom Anselmus (Erik Pielaat), heeft wat tijd nodig om de juiste toon te vinden en dat geldt eigenlijk ook voor Jesse Stenzler als Nicolaas.

Merijn Oerlemans is sympathiek als Leonardo en de rustige toon waarop Dennis Otter als Dom Thaddeus acteert past goed bij zijn rol.

Bram Ven staat als Dom Johannes als hulpje van Anselmus niet vaak in de spotlights, maar hij is wel een speler om extra op te letten. Zijn karakter verandert tijdens het stuk en dat doet hij goed. Binnen de Genua-cast pakken de lieve Thies en de weggeflitste Willem hun momenten en weten gemakkelijk te vertederen en je te laten lachen.

 Ook sterk is het optreden van de mondige Mariecke, een van kinderen uit de kruistocht, die ook het een en ander van geneeskrachtige kruiden kent . Ze legt gevoel in haar rol en ook qua zang gaat het haar goed af.

Het optreden van de schildknaap Carolus is ook goed.  Hij probeert Dolf om te leren gaan met een zwaard en dat leermoment komt vrij professioneel over.

 

 

 

IV           Functie

 

De voorstelling vertelt een geschiedkundige gebeurtenis. De boodschap die verweven zit in dit stuk is dat het goede zal overwinnen. Door de goedheid van Dolf worden (bijna)alle kinderen gered en weer veilig thuisgebracht. Het is bijna alsof Dolf een engel is die gestuurd is om de kinderen te helpen.

De snelheid van het stuk is belangrijk. Op de momenten dat het tempo versnelt, verhoogt ook de spanning. Dit is hetzelfde met het licht. Als het roodachtig licht aangaat, neemt de spanning toe. Met de snelheid en het licht wordt de aandacht van het publiek vastgehouden. De emotie klinkt door in de liedjes, waardoor je een gevoel krijgt van de emoties onder de spelers. Vooral bij het lied 'Dood of levend', wat telkens door akten heen wordt gespeeld en weer overgaat in de verhaallijn of een ander nummer, wekt dat emoties op.

De functie van de vijf houten kooien verandert een aantal keer. Zo worden de kooien telkens anders neergezet waardoor het lijkt op een schip, gevangenis, kasteel in Genua en dorp Spiers.

V             Jouw reactie

Mijn zus speelde destijds, in de eerste uitvoering in 2008, een rol in deze musical. Ik was toen 5 en heb geregeld achter de schermen kunnen kijken. Omdat ik nog heel jong was, heb ik niet alles meegekregen van de voorstelling, daarom vond ik het een kans om de musical nu, 10 jaar later, nogmaals echt te zien. Ik vond het een erg leuke voorstelling met een goed verhaal. De liedjes zijn pakkend. Het lied 'Dood of Levend' herkende ik  nog en maakte wel indruk.

Het tempo ging naar mijn idee soms zo snel dat de ultieme spanning soms wordt gemist. Het was mooier geweest om wat meer rust in te bouwen, voor iedereen weer van het toneel afrent. Voorbeelden hiervan zijn dat Dolf moet worden teruggeflitst, wat mislukte en de brand in Spiers. Iedereen rent op en af het toneel en dat maakt het allemaal nogal onrustig. De wolvendans werd ook heel snel afgespeeld en druk gedanst. Te druk vond ik. Ik kon mij herinneren van de voorstelling bij mijn zus dat dit een stuk rustiger ging en het tempo van het lied ook rustiger was uitgevoerd. Destijds zat je meer in de verhaallijn van het bevrijden van de kinderen tijdens deze dans dan bij deze voorstelling.  Bij het nummer tussen moeder en zoon, 'Zee van Tijd' werd dit rustige moment wel genomen en daardoor zat je ook goed in het nummer en voelde je het dramatische moment.

Ik vond het erg leuk dat er veel humor in het stuk zat.  Soms een beetje overdreven zoals de akte tussen de bakker en zijn vrouw. Wel is juist dit stukje ook grappig. In ruil voor honderden broden geeft Dolf zijn mobiel aan de bakker en zijn vrouw, die uiteraard niet weten wat ze zien en het een 'duivels apparaat' noemen. Het verbaast me wel dat Dolf zijn mobiel zo gemakkelijk afstaat, want zijn mobiel in zijn enige contact met zijn moeder en de 21e eeuw. Humor zit ook in het stukje tussen de koning en koningin van Genua, die met elkaar dansen en de koningin raakt uitgeput.  

Qua zang werd er in het stuk niet altijd sterk gezongen. De hoge noten kostten moeite en waren daardoor niet altijd zuiver. Ook Dolf zong niet telkens sterk. Hij bracht veel gevoel in zijn rol en dat maakte de zang weer wat goed, maar hier zijn wel wat steken laten vallen. De groep in totaal mocht ook een stuk zelfverzekerder zingen, de stemmen vielen soms wat weg., waardoor het soms wat vlak overkwam.  Al met al vind ik het een aanrader om deze musical te bezoeken.